W 2023 roku przypada 160. rocznica wybuchu powstania styczniowego. Historia tego zrywu jest nierozerwalnie związana z Zagłębiem Dąbrowskim i Sosnowcem. 4 i 5 lutego w Maczkach i w centrum Sosnowca odbędą się uroczystości rocznicowe, których głównym punktem będzie rekonstrukcja wygranej przez powstańców pod wodzą Apolinarego Kurowskiego bitwy o Sosnowiec.
Tegoroczne obchody rocznicy wybuchu powstania styczniowego po raz pierwszy w historii odbędą się na placu Powstańców Styczniowych. Taką nazwę placowi przed dworcem kolejowym Sosnowiec Główny nadali niedawno sosnowieccy radni.
Powstanie styczniowe wybuchło w nocy z 22 na 23 stycznia. Mieszkańcy Zagłębia Dąbrowskiego bardzo szybko dowiedzieli się o nim dzięki kolejarzom pracującym na Drodze Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Sosnowiec za sprawą takich postaci jak Apolinary Kurowski, Teodor Cieszkowski, Stanisław Nikiforow czy Edward Stawecki stał się jedną z aren powstańczych walk.
5 lutego 1863 roku oddział powstańców pod wodzą Apolinarego Kurowskiego wyruszył z Ojcowa w kierunku Olkusza, skąd przez Sławków dotarł do Maczek. Na granicznej wówczas stacji kolejowej uformowano pociąg, który przez Ząbkowice i Dąbrowę dotarł do Sosnowca. Uznaje się to za pierwsze na świecie wykorzystanie w walce pociągu pancernego. Powstańcy wysiedli z pociągu w rejonie Sielca i pieszo udali się w kierunku dzisiejszego centrum miasta, gdzie wyparli rosyjską załogę najpierw z komory celnej, a potem z dworca kolejowego. Sosnowiec i całe Zagłębie Dąbrowskie na dwa tygodnie stał się wolny od zaborców.
Obchody uroczystości 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego rozpoczną się tradycyjnie na Maczkach. Ich głównym punktem będzie jednak rekonstrukcja bitwy o Sosnowiec, do której dojdzie w niedzielę 5 lutego. Zostanie także otwarta mobilna wystawa historyczna.
Wydarzenie odbędzie się zgodnie z ceremoniałem wojskowym. Kompanię honorową pełnić będą żołnierze 13. Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej. Podczas uroczystości zostanie odczytany Apel Pamięci oraz oddana salwa honorowa. Część oficjalną zakończy defilada wojskowa. Uroczystość uświetni Orkiestra Komendy Wojewódzkiej Policji, Orkiestra Reprezentacyjna Polskiej Grupy Górniczej oraz Sosnowiecka Orkiestra Dęta.
– Będzie to tak naprawdę preludium do wydarzeń, które będą miały miejsce 4 czerwca. Wówczas w ramach sosnowieckiego Tygodnia Dziecka odbędzie się większa rekonstrukcja bitwy z lutego 1863 roku – podkreśla Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca.
Bitwa będzie elementem stworzonego przez Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu projektu „Bitwa o Sosnowiec – rekonstrukcja historyczna w 160. rocznicę wybuchu powstania styczniowego”, który uzyskał dofinansowanie ze środków biura Niepodległa w ramach programu dotacyjnego „Powstanie styczniowe 1863-1864”. Jego autorką jest Anna Makarska, a nadzór merytoryczny sprawuje prof. dr hab. Dariusz Nawrot.
– Na Górce Środulskiej pojawi się jazda konna i armaty. W widowisku weźmie udział około dziewięciu profesjonalnych grup rekonstrukcji historycznej. W organizację wydarzenia zostaną zaangażowani wolontariusze – młodzież z Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Sosnowcu, które jest partnerem projektu. Uczniowie przebiorą się w kostiumy z epoki, wypożyczone przez szkołę i wezmą udział w rekonstrukcji, wcielając się w role ówczesnych mieszkańców Sosnowca, zarówno zwykłych jego mieszkańców, jak również osób pełniących pewne role społeczne, wojskowe, administracyjne, np. żandarmów, kupców i inne. Młodzież weźmie także udział w przygotowaniu wydarzenia, angażując się między innymi w kolportaż materiałów promocyjnych – informują organizatorzy.
