Las Zagórski to jedno z ulubionych miejsc sosnowiczan. Zaglądają tu na spacery, na grzyby czy na rowerową przejażdżkę. Już dawno został uznany jako cenny przyrodniczo. Teraz dzięki porozumieniu z Lasami Państwowymi jego fragment będzie funkcjonował jako użytek ekologiczny o nazwie „Mokradła Lasu Zagórskiego”.
Zadecydowali o tym sosnowieccy radni podczas ostatniej sesji Rady Miejskiej. Obejmuje on fragmenty Lasu Zagórskiego w rejonie ulicy Modrzewiowej o powierzchni ponad 16 hektarów.
Różnorodność siedlisk w tym rejonie sprzyja utrzymaniu wysokiej bioróżnorodności oraz cennych siedlisk hydrogenicznych. Spośród różnych form ochrony przyrody przewidzianych przez ustawę, użytek ekologiczny jest najbardziej odpowiedni, bowiem będzie chronić unikalne zasoby przyrodnicze i wspierać edukację ekologiczną. Ustanowienie w Lesie Zagórskim użytku ekologicznego cieszy regionalistę i społecznika Artura Ptasińskiego, pracownika Centrum Informacji Miejskiej, który przez Las Zagórski przeprowadził już kilkadziesiąt wycieczek.
– Obszar, który ma być objęty ochroną, to najciekawszy teren w Lesie Zagórskim. To podmokłe tereny po obu stronach przedłużenia ul. Modrzewiowej między szlabanem a dawnym torem kolei przemysłowej ze stawami Herbatka i Cioch – wyjaśnia Artur Ptasiński, pomysłodawca utworzenia użytku ekologicznego. – Las Zagórski to nie tylko walory przyrodnicze, ale też kulturowe. Mamy tam dawne nasypy kolejowe, miejsce po szybie podsadzkowym i biedaszybach. Przed I wojną światową było to też miejsce, gdzie konspiracyjnie spotykali się działacze PPS, górnicy z Mortimera i hutnicy z Pauliny – dodaje.
– Doszliśmy do porozumienia z Nadleśnictwem Siewierz, żeby ten najbardziej cenny przyrodniczo teren, czyli olsy, łęgi i zbiorniki wodne, które są siedliskiem gatunków chronionych jak kumaki, rzekotki drzewne i zaskrońce, objąć ochroną. Analizowaliśmy, jaka forma byłaby najlepsza i okazało się, że jest to użytek ekologiczny – mówi Anna Królczyk-Czajkowska, kierowniczka Referatu ds. Ochrony Przyrody, Ochrony Zwierząt, Rolnictwa, Leśnictwa i Łowiectwa w Wydziale Gospodarki Komunalnej Urzędu Miejskiego w Sosnowcu. Najcenniejsze siedliska dla ptaków stanowią obszary podmokłe użytku, w obrębie których odnotowano obecność co najmniej dwóch gatunków z rodziny chruścieli.
– Są to nieliczne w skali kraju wodnik oraz kokoszka. Są to również siedliska lęgowe ptaków wróblowych z rodzin trzciniaków i świerszczaków. Stwierdzono występowanie czterech gatunków przedstawicieli herpetofauny, czyli płazów i gadów, tj. kumaka nizinnego, żabę moczarową, żabę wodną oraz zaskrońca zwyczajnego – dodaje Anna Królczyk- Czajkowska. Zróżnicowana struktura gatunkowa oraz wiekowa drzew i krzewów na terenie użytku ekologicznego „Mokradła Lasu Zagórskiego” stwarzają atrakcyjne warunki żerowania dla wielu gatunków nietoperzy. Stwierdzone gatunki nietoperzy to: borowiec wielki, nocek rudy, mroczek późny, karlik malutki, czyli gatunki często związane z siedliskami ludzkimi.
Pomimo niewielkich rozmiarów powierzchnia użytku wykazuje stosunkowo dużą różnorodność i mozaikowość zbiorowisk. Niestety, wykazano tu również obecność gatunków obcych i inwazyjnych w tym: niecierpka drobnokwiatowego, rdestowca ostrokończystego, klonu jesionolistnego czy dębu czerwonego. – Użytek ekologiczny jest formą ochrony, która z jednej strony chroni cenne przyrodniczo tereny, ale z drugiej strony odkrywa je dla mieszkańców. Teren taki jest bowiem nieogrodzony, ale jest oznaczony, a z tablic można się dowiedzieć, jakie gatunki roślin i zwierząt można tu spotkać. Nie będzie się też tutaj odbywała wycinka w celu pozyskiwania drewna, a jedynie taka w celach pielęgnacji i bezpieczeństwa. W Sosnowcu dotychczas są dwa takie miejsca: Torfowisko Bory i Śródleśne łąki na Starych Maczkach – wskazuje Anna Królczyk-Czajkowska.
