Porozmawiajmy o kulturze
W tym programie liczą się słowa, a nie show, przekonuje Edyta Antoniak-Kiedos, krytyk literack, autorka programu „Siadamy z kulturą” i miłośniczka Małej Ojczyzny
Program „Siadamy z kulturą” to naprawdę dobry projekt telewizyjny. Tylko niewiele osób o nim wie…
Od listopada 2012 r. przygotowuję we współpracy z TV Zagłębie program „Siadamy z kulturą”. Program jest transmitowany dla użytkowników Platformy UPC na kanale 36, ale dostępny jest również na serwisie YouTube oraz na stronie internetowej TV Zagłębie. Program realizuję dzięki uzyskaniu stypendium Prezydenta Miasta Sosnowca.
Jaka jest formuła tego programu?
Zapraszam znane osobowości ze świata kultury i nauki. Są to osoby związane z Sosnowcem lub szerzej, z Zagłębiem Dąbrowskim. Podejmujemy tematy dotyczące szeroko rozumianej sztuki, kultury i nauki. Wśród zaproszonych osób znalazły się takie postaci jak profesorowie Marian Kisiel, Marek Barański, Jacek Rykała, poeci Wojciech Brzoska, Jerzy Suchanek, malarze Mira Kostyła, Czesław Gałużny, Marek Przybyła czy fotografik, Zbigniew Podsiadło. Rozmawiam z moimi gośćmi, właściwie oddając im głos. Osobiście nie lubię programów, gdy prowadzący robi wokół siebie szum, przyćmiewając zaproszone osoby. Taki program niewiele wnosi w życie oglądającego, nie pokazuje, jak ciekawego człowieka zaproszono do studia. Staram się zatem moderować rozmowę tak, by widz dowiedział się czegoś ważnego o ludziach ze swojego regionu, by poznał ich dorobek artystyczny czy naukowy, ale także wysłuchał anegdot lub komentarzy do spraw, w których dana osoba jest specjalistą. Teraz prowadzi się szybkie rozmowy, zadaje sztampowe pytania i uzyskuje płytkie odpowiedzi. Każdy może się wypowiadać jako ekspert na każdy temat. Mój program stoi w opozycji do tak pojmowanego dziennikarstwa.
Jak narodził się pomysł, żeby stworzyć taki program?
Jestem po prostu osobą, która przywiązuje się do miejsca, w którym jest i żyje. Kiedy studiowałam, zajmowałam się Piwnicą Literacką Remedium w Sosnowcu. Pomysł napisania książki na ten temat jest jeszcze w fazie uśpienia, ale wierzę, że uda mi się go zrealizować. Zaczęłam zajmować się także szeroko pojmowanym regionalizmem i edukacją regionalną w przedszkolach i szkołach. Dzięki temu zobaczyłam, jakie bogactwo i potencjał kryje Ziemia Zagłębiowska. Chciałabym, aby inni również docenili to, co posiadają, najpierw muszą się o tym jednak dowiedzieć…
Jaki jest odzew po kolejnych programach „Siadamy z kulturą”?
To program, skierowany do „przeciętnego” miłośnika swojego regionu, Małej Ojczyzny. Mieszkańcy często nie mają pojęcia, jakie ciekawe postaci są związane z miastem i z zainteresowaniem słuchają, co moi goście mają do powiedzenia. Odzew, moim zdaniem, jest bardzo pozytywny. Programy nagrywane są w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu. Trwają około 25, maksymalnie 30 minut każdy. To statyczna rozmowa pomiędzy dwiema osobami, które mogą i często mają różne podejście do omawianych spraw i tematów. Nigdy się jednak nie spieram z moimi gośćmi. Nie jest to show, przyświeca mi idea, by pokazać, że zawsze możemy ze sobą rozmawiać. Nie musi się dziać mnóstwo na ekranie, żeby człowiek chciał coś zobaczyć i czegoś posłuchać. W tym programie liczą się słowa, a nie wszystkie dodatkowe efekty, z których korzysta telewizja. Dzisiejsza publicystyka to najczęściej widowisko, wzajemne przekrzykiwanie się, z którego nic nie wynika. My, jak za dawnych czasów, po prostu rozmawiamy.
Jak przygotowuje się Pani do rozmowy?
Trzeba przyznać, że zawsze jest to… ciężka praca, podczas której sama dużo się uczę. Zawsze robię kwerendę biblioteczną. Szukam informacji na temat danej osoby. Notatka w Wikipedii nie wystarczy, by z kimś porozmawiać. Można jedynie zadać sztampowe, standardowe pytanie. Żeby wejść głębiej, trzeba znać dzieła literackie i naukowe, zobaczyć wystawę, obejrzeć prace, katalogi wystaw, przeczytać recenzje krytyków. Największą nagrodą są słowa uznania tuż po nagraniu, gdy rozmówca jest zaskoczony, że tak wnikliwie pochyliłam się nad jego dziełem. Pamiętam jak prof. Zbigniew Białas ucieszył się z pytania o jego tłumaczenia literatury nigeryjskiej. A na fali popularności jego debiutanckiej powieści Korzeniec ciągle opowiadał o kafelku, który znalazł na Pogoni…
Które ze spotkań zapadło Pani w pamięć?
Wyborna dla mnie w sensie intelektualnym i temperatury dialogu była rozmowa z Dariuszem Rokoszem. Po pierwsze, ze swojej strony znam wszystkie książki, które napisał, a po drugie – liczy się jego osobowość. Pytania były zadawane z dużą intensywnością. Rozmowa przypominała bardziej mecz tenisowy albo gwałtowną burzę. To było istne szaleństwo. Nawiasem mówiąc, pan Rekosz był sędzią piłkarskim… Mile wspominam także rozmowy z panami Michałem Kaczmarczykiem o zdrowym regionalizmie oraz z Romanem Pawlakiem, na temat „Gry o tron”, o tym, jak się uzupełniają książka i film. Podczas nagrywania programu z Jerzym Suchankiem deszcz dzwonił o dach teatru tak silnie, że prawie go słychać na nagraniu. Na szczęście, ekipa poradziła sobie z dudnieniem, które świetnie ilustrowało rozmowę o bębniących w Sole otoczakach – ulubionym motywie poety. Z kolei odkrywanie nowych światów w sztukach plastycznych przeżyłam z profesorem Jackiem Rykałą. Pamiętam, że zaskoczył mnie Zbigniew Leraczyk, dyrektor Teatru Zagłębia. Ja zadałam mu pytanie, czy nie wolałby występować w serialach, a on mnie zapytał, czy ja chciałabym pracować w TVN-ie. Nie wiedziałam, co odpowiedzieć.
Kogo będzie Pani gościć w tej edycji?
Teraz zamierzam bardziej pokazać kobiety. Zaprosiłam dziennikarkę, poetkę i redaktorkę „Gościa Niedzielnego”, Barbarę Gruszkę Zych oraz pisarkę związaną przez długi okres z Zagłębiem, Martę Fox. Mam nadzieję, że uzyskam zgodę pani profesor Ewy Zawadzkiej oraz znanego tenora, księdza doktora Pawła Sobierajskiego. Zamierzam także zaprosić jednego z aktorów Teatru Zagłębia, ale jeszcze nie zdradzę nazwiska.
Póki co zachęcam wszystkich do oglądania programów „Siadamy z kulturą”.
Dziękuję za rozmowę
Rozmawiała: Sylwia Kosman
Edyta Antoniak-Kiedos jest krytykiem literackim, regionalistą, animatorem kultury, nauczycielem i wykładowcą. Ukończyła filologię polską i studia doktoranckie z zakresu literaturoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Przygotowuje rozprawę doktorską o twórczości poetyckiej Tadeusza Kijonki. Wcześniej zafascynowała ją twórczość autorów Piwnicy Literackiej Remedium w Sosnowcu i wciąż ma nadzieję, że przygotuje książkę ze wspomnieniowymi rozmowami na jej temat. Z TV Zagłębie realizuje cykl wywiadów telewizyjnych „Siadamy z kulturą”, które można oglądać m.in. na serwisie You Tube oraz na stronie TV Zagłębie. Jest stypendystką Marszałka Województwa Śląskiego. W tym i ubiegłym roku otrzymała stypendium Prezydenta Miasta Sosnowca w Dziedzinie Kultury.
